نفقه یکی از مهم‌ترین حقوق مالی زن و فرزندان در قانون مدنی ایران است که مرد موظف به پرداخت آن است. این حق شامل تأمین هزینه‌های زندگی، خوراک، پوشاک، مسکن و سایر نیازهای ضروری است. در این مقاله، شرایط دریافت نفقه، نحوه مطالبه آن و قوانین مرتبط را بررسی می‌کنیم.
نفقه زن
طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، نفقه شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی است. شرایط دریافت نفقه زن عبارتند از:
تمکین از همسر: زن باید در چارچوب شرعی و قانونی از همسر خود تمکین کند، مگر در شرایطی که عذر موجه داشته باشد.
ازدواج دائم: نفقه فقط به زنانی تعلق می‌گیرد که در عقد دائم هستند و در عقد موقت، نفقه تنها در صورت شرط ضمن عقد قابل مطالبه است.
عدم نشوز: اگر زن بدون دلیل موجه از انجام وظایف زناشویی خودداری کند، حق دریافت نفقه را از دست می‌دهد.
نحوه دریافت نفقه زن
در صورتی که مرد از پرداخت نفقه خودداری کند، زن می‌تواند از طریق مراجع قانونی اقدام کند:
دادخواست نفقه: زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده، دادخواست مطالبه نفقه بدهد.
شکایت کیفری: در صورت عدم پرداخت نفقه، زن می‌تواند علیه شوهر شکایت کیفری تنظیم کند که در صورت اثبات، مرد ممکن است به مجازات قانونی محکوم شود.
نفقه فرزندان
نفقه فرزندان بر عهده پدر است و شامل تمامی هزینه‌های متعارف زندگی آن‌ها می‌شود. اگر پدر از پرداخت نفقه خودداری کند، مادر یا قیم قانونی می‌توانند برای دریافت نفقه اقدام کنند. مهم‌ترین نکات درباره نفقه فرزندان عبارتند از:
سن فرزندان: پسران تا سن ۱۸ سالگی و دختران تا زمان ازدواج مستحق دریافت نفقه هستند.
توانایی مالی پدر: اگر پدر توانایی پرداخت نفقه داشته باشد اما از پرداخت آن خودداری کند، دادگاه او را ملزم به پرداخت خواهد کرد.
در صورت فوت پدر: در صورت فوت پدر، نفقه از اموال او پرداخت می‌شود و در صورت عدم وجود اموال، جد پدری مسئول تأمین نفقه است.
نحوه دریافت نفقه فرزندان
مراجعه به دادگاه: مادر یا قیم قانونی می‌توانند با ارائه دادخواست، نفقه فرزندان را مطالبه کنند.
صدور حکم اجرایی: در صورت صدور حکم نفقه، پدر موظف به پرداخت آن خواهد شد و در صورت امتناع، ممکن است حساب بانکی او توقیف شود.
شکایت کیفری: در صورت عدم پرداخت نفقه، شکایت کیفری قابل طرح است و ممکن است منجر به مجازات کیفری شود.
نتیجه‌گیری
نفقه زن و فرزندان یکی از مهم‌ترین حقوق مالی در قوانین ایران است. در صورتی که مرد از پرداخت نفقه خودداری کند، زن و فرزندان می‌توانند از طریق قانونی اقدام کنند. آگاهی از این حقوق می‌تواند به جلوگیری از مشکلات مالی و تأمین نیازهای اساسی کمک کند.
